Modern Kadın Kederinin Egzotik Tasavvuru ve Yazımı — Fu Xuan’ın Orta Uzunlukta Romanı “Akşam Yemeğini Yemek” Üzerine Bir Değerlendirme
Meiqi’nin sofrasında acı dolu bir gece,
Zencefil kokusuyla kader düğümlenir.
Yemekler soğuk, kalpler yorgun bir hece,
Bir akşam yemeği, bir ömrü tüketir.
2024’ün dördüncü sayısında toplu olarak sunulan sekiz orta ve kısa roman arasında, Fu Xuan’ın orta uzunluktaki romanı Akşam Yemeğini Yemek ilgimi çeken bir eserdi. Yemek yemek normaldir, cay içmek de öyle. Ancak “akşam yemeğini yemek” mümkün mü? Bu biraz tuhaf bir başlık değil mi? Başlığı gördüğümde ilk tepkim bu oldu ve tam da bu başlık, beni merakla okumaya sevk etti. Meğerse, “akşam yemeğini yemek” ifadesi, kadın kahraman Meiqi’nin memleketi olan kıyı bölgesinde akşam yemeği anlamına gelen bir deyimmiş: “Annem, bugün başka bir şey yiyecek yok, sadece akşam yemeği var dedi. Akşam yemeği nedir? Kahvaltı sabah ışığını, atıştırmalıklar öğle sonrasını, akşam yemeği ise akşamı yer.” Tüm romanı dikkatlice okuduktan sonra, “akşam yemeğini yemek” meselesinin nasıl çözüleceği gerçekten de Akşam Yemeğini Yemek adlı orta uzunlukta romanın sanatsal yoğunluk taşıyan bir ana olayı olduğunu anladım.
“Akşam yemeğini yemek” etrafında, yazar Fu Xuan, çift yönlü bir anlatı yapısıyla bize modern bir kadın kederinin egzotik bir tasavvurunu çizer. Yüzeyde, eser, yanlış beslenme sonucu bir kişinin ölümüne yol açan dramatik veya tesadüfi bir trajediyi anlatıyor. Hikâye, Amerika’nın New York şehrinde geçiyor. Pandeminin sona erdiği yılın Bağımsızlık Günü’nde, 34 yaşındaki ev hanımı Meiqi, aniden kocası Luowang’dan bir telefon alır. Luowang, öğrencisi He Yifan’I ve ailesini akşam yemeğine davet edeceğini söyler. Luowang, o anda sadece nazik bir davette bulunmuş olsa da, öğrencinin Hint asıllı eşi He Manwei, daveti hemen kabul eder. Böylelikle, sadece iki saatten az hazırlık süresi olan Meiqi’nin önüne zor bir görev çıkar. Bu yüzden, Luowang da kültürel farklılıkların olusturdugu bir engelden bahseder: “Eğer Çinli bir çift olsaydı, bu hafif davetin anlamını hemen kavrar ve ev sahibini böyle zor bir duruma düşürmezdi.”
Ancak, ne olursa olsun, He Manwei daveti kabul ettiğine göre, Meiqi ne kadar zorlanırsa zorlansın, aniden ortaya çıkan bu aile yemeğini idare etmek zorundadır. Neyse ki, Meiqi gerçekten olağanüstü bir uyum yeteneğine sahip; sadece iki saatten kısa sürede, yarı pişmiş malzemeleri ve yemek paketlerini kullanarak; patates püresi, kızartma tabağı, sebze salatası, fırında kuzu kaburga, domatesli yumurta ve General Tso’nun tavuğu gibi yemeklerle dolu bir sofra hazırlamıştır. Beklendiği gibi, bu aceleyle hazırlanmış yemekler, konukları memnun etmez. Bu nedenle, bu yemek daha başından beri rahatsız edici bir yemek olarak yazgılanmıştır. Daha da beklenmedik olanı bu rahatsız edici yemeğin, sonunda bir can kaybına yol açmasıdır.
O gün Meiqi, hemşehrisi olan ve aynı zamanda evin yakınındaki süpermarketin sahibi olan kadınla tanışır ve ondan taze zencefil suyu alır. Meiqi bu zencefil suyunu kullanarak memleketine özgü bir tatlı olan zencefil suyunda cevizli puding yapar. Bu tatlı, He Yifan’ın üvey oğlu Dan’in ilgisini çeker ve Dan tatlıyı denemek ister. Meiqi ona bir parça tatlı verir. Bu küçük bir parça tatlı, Dan’in ciddi bir alerjik reaksiyon göstermesine neden olur. Dan 911 ile acilen hastaneye kaldırılır, ancak ertesi günün akşamı, uyandığında Meiqi, telefonunda üç saat önce gelen bir mesaj görür: “Şok nedeniyle akut zatürree komplikasyonları gelişti, Daniel az önce hayatını kaybetti.” 
Böylece, Meiqi’nin istemeden yaptığı bir hata nedeniyle, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesiyle bir trajedi yaşanır. Yüzeyde, bu ölüm trajedisinin başlıca sorumlusu zencefil suyunda yapılan puding gibi görünüyor, ancak biraz derinlemesine düşündüğümüzde, bu trajedinin gerçek sorumlusunun Meiqi’nin kocası Luowang olduğunu görmek zor değil. Bu durum, şu anlatıcı sözlerinde açıkça görülmektedir: “He Yifan, kendi yaş grubundaki kişiler arasında başarıya ulaşmış, girişim şirketini satmış ve önde gidiyor, ancak Luowang çok zeki, eski öğrencisinin başarısızlıklarını bulmakta ustadır, özellikle de evlilik konusunda.” Bir başka ifadeyse: “Peki ya Meiqi neydi? Meiqi hemen yanıt buldu, düşmüş bir kupa. Kendisiyle gizlice bu ince ama işe yaramaz retorik oyununu oynardı: Ya da bir ağırlık, kocası hayatına biraz daha ağırlık katmak için iyi bir eşe ihtiyaç duyuyordu.” Bu iki anlatıcı ifadesinden yola çıkarak şu sonuca varmak zor değil: Luowang’ın eski öğrencisi He Yifan ile yeniden karşılaştığında onları hemen eve davet etmesinin nedeni, bilinçaltında, Meiqi’yi gösteriş unsuru olarak kullanarak “hayatına ağırlık katma” isteğiydi. Bu şekilde, Fu Xuan’ın Akşam Yemeğini Yemek adlı eseri, psikolojik derinlik kazanır.
Ancak bu, Akşam Yemeğini Yemek’in sadece yüzeysel hikâyesidir. Derinlemesine incelendiğinde, Fu Xuan’ın asıl yazmaya çalıştığı, Amerika gibi yabancı bir mekânda yaşayan modern kadın Meiqi’nin keder hikâyesidir. Kadın kederi, eski bir şiir türü olarak genellikle terk edilmiş veya sevdiğinden ayrı düşmüş kadının içsel duygusal acısını ifade eder. Bunlar arasında en bilinenlerden biri Wang Changling’in Kadın Kederi adlı şiiridir:
“Evdeki genç kadın keder nedir bilmez,
ilkbaharda kuş tüyü elbisesini giyip kuş yuvasına çıkar.
Birden yolda söğüt ağaçlarının renklerini görünce,
kocasını rütbe kazanmak için yolladığına pişman olur.”
Ancak bu durum, bir soruyu da beraberinde getirir: Madem Meiqi Amerika gibi modern bir toplumda yaşıyor, nasıl olur da kadın kederi yaşayabilir? Fu Xuan’ın bu konuda yaptığı tanımlamaya göz atabiliriz. Amerika’ya geldikten sonra, Meiqi uygun bir iş bulamamıştır. Yaşadığı vize sorunları, düşük yapması sonrası uzun süre dinlenmek zorunda kalması ve pandeminin de etkisiyle iş bulma fikrininden vazgeçmiştir. Meiqi’nin iş bulma çabalarından vazgeçmesinin nedeni, sadece bunlarla da sınırlı kalmamış, bir yandan da prestijli bir okuldan mezun olan kocası Luowang’ın başarısının etkisi ve kendi öz-değerini ve yeteneklerini küçümsemesi gibi çeşitli içsel nedenler de etkili olmuştur. Çalışma fırsatlarını kaybeden Meiqi, evde çocukları büyütmeye ve yemek yapmaya odaklanmıştır. Ancak bir yandan da ev işleri ve yemek pişirme gibi günlük aktiviteler, Meiqi’nin hayatındaki tek eğlence kaynağı haline gelmiştir. Bu durum, anlatıcının ifadelerinde de açıkça görülmektedir: “Bir yıldan fazla bir süredir 
New York’ta tam zamanlı bir ev hanımı olan Meiqi, süpermarkette, en çok hangi yiyeceklerin ucuz ve taze olduğunu bilen bir elmas üyedir.” Ev hanımlığı ve yemek yapma, Meiqi’nin yaşamını sürdürmek için sarıldığı bir tür çapa haline gelmiştir. “İlk başta, Luowang bu alışveriş işine dahil olmuş ve iki kişinin zevkini canlandırmıştır. Ancak zamanla, ev işleri ve yemek yapma tek başına Meiqi’nin sorumluluğuna kalmıştır. Meiqi yavaş yavaş, bu türlü hayatın bir mecburiyet olduğunu, kendisinin de bu sıradan yaşamda eriyip gittiğini hissetmiştir.” Çalışma fırsatlarını kaybetmenin yanı sıra, Meiqi, kocasıyla olan ilişkisi nedeniyle de kadın kederi yaşamaktadır. Her ne kadar Luowang’ın Meiqi’ye karşı olan sevgi duyguları azalmasa da, bu sevgi bir şekilde monotonlaşmıştır. Bu nedenle, Meiqi’nin kadın kederi, terk edilmiş bir kadının kederinden ziyade, günlük yaşamda yavaş yavaş unutulmuş bir kişinin kederidir.
Eserde, Fu Xuan, Meiqi’nin kederini son derece başarılı bir şekilde anlatır. Özellikle, Meiqi’nin memleketinden kopma süreci ve Amerikan kültürüne adaptasyon sürecinde yaşadığı içsel çatışmaları ustaca betimler. Meiqi, içsel huzursuzluklarına rağmen, ev hanımı rolünü kabul etmek zorunda kalmış, ancak bu rolün getirdiği kederi de derinden hissetmiştir. Bu içsel çatışma, Meiqi’nin yemek yapma ve ev işlerine olan düşkünlüğü ile sembolize edilir. Yemek yapma, Meiqi için bir kaçış yolu haline gelmiş, ancak aynı zamanda onun kederini derinleştiren bir unsur olmuştur.
Fu Xuan’ın Akşam Yemeğini Yemek adlı eseri, modern bir kadının içsel çatışmalarını ve kederini derinlemesine ele alarak, okuyuculara egzotik bir dünyanın kapılarını aralar. Eser, hem dramatik bir olay örgüsüyle hem de derin psikolojik tahlillerle, modern Çin edebiyatının dikkat çeken örneklerinden biridir.
